Aktualne

Uzbekistan dawniej i dziś

Serdecznie zapraszamy na wystawę Utracony świat Leona Barszczewskiego. Uzbekistan dawniej i dziś.

Na ekspozycji można zobaczyć egzotyczne fotografie Leona Barszczewskiego, XIX-wiecznego podróżnika po dawnym Emiracie Buchary oraz jego prawnuka, Igora Strojeckiego, który podróżuje śladami pradziadka po współczesnym Uzbekistanie. Wystawę zdjęć uzupełnia prezentacja wielobarwnych, tradycyjnych tkanin, czapeczek, strojów, bizuterii oraz obiektów codziennego użytku z Uzbekistanu ze zbiorów autora.

Leon Barszczewski (1849–1910) urodził się w miejscowości Smiła koło Czerkas w rodzinie szlacheckiej o tradycjach patriotycznych (matka Adelajda Nowicka, ojciec Szymona Barszczewski herbu Ślepowron), co najmniej od półtora wieku mieszkującej w Guberni Chersońskiej na Ukrainie. Po śmierci rodziców odebrał edukację wojskową i wstąpił do armii carskiej. W latach 1876–1897 służył w rosyjskim batalionie w Samarkandzie. Penetrował terytorium dawnego Emiratu Buchary: dorzecze Zerawszanu, Amu-darii, Fan-darii, Iskander-darii, Góry Hisarskie, Zerawszańskie, Tien-szan, czy lodowce Pamiru. Dotarł nawet do Mazar-i-Szarif w Afganistanie. W armii odbywał wyprawy o znaczeniu militarnym, ale jednocześnie prowadził badania botaniczne, zoologiczne, geologiczne, glacjologiczne, a także archeologiczne. Odkrył liczne złoża kamieni szlachetnych, złota, srebra i węgla kamiennego oraz innych kopalin. W szczególności interesowało go życie codzienne i kultura tamtejszej ludności, co utrwalił na unikatowych dziś i fascynujących dla współczesnego widza fotografiach. Jego zdjęcia były nagradzane złotymi medalami na wystawach w Paryżu i Warszawie. Po odwołaniu z Samarkandy wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. Ostatnie lata życia spędził w Siedlcach, gdzie ufundował Żeńską Szkołę Handlową (obecnie II LO im. św. Królowej Jadwigi), której przełożoną została jego córka Jadwiga. Zmarł tragicznie 22 marca 1910 r. w Częstochowie.

Igor Strojecki – od 1977 r. zajmuje się historią swojej rodziny. Jest autorem i inicjatorem ponad 250 wystaw poświęconych swoim przodkom, m.in. Leonowi Barszczewskiemu, aktorce Elżbiecie Barszczewskiej czy wynalazcy, badaczowi psychologii, przyjacielowi Bolesława Prusa, Julianowi Ochorowiczowi, prezentowanych w muzeach i instytucjach kultury w całej Polsce. Autor albumu pt. „Leon Barszczewski (1849-1910). Od Samarkandy do Siedlec”, książki "Utracony świat. Podróże Leona Barszczewskiego po XIX wiecznej Azji Środkowej" oraz innych licznych publikacji i artykułów. Wygłasza prelekcje propagujące zagadnienia genealogiczne. Za swoją społeczną działalność został uhonorowany w Siedlcach nagrodą im. Ludomira Benedyktowicza oraz Nagrodą Złotego Jacka. We wrześniu 2021 r. otrzymał medal "30-lecia Niepodległości Uzbekistanu" przyznanym przez prezydenta Republiki Uzbekistanu Shavkata Mirziyoyeva za wkład w promowanie dziedzictwa kulturowego tego kraju. Jest członkiem SDP oraz Światowego Towarzystw Badań, Ochrony i Popularyzacji Uzbeckiego Dziedzictwa.

Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Ambasady Republiki Uzbekistanu w Warszawie.

Czar etykiet z pianką

Już od 5 listopada w naszym Muzeum można oglądać najnowszą wystawę pod wiele mówiącym tytułem "Czar etykiet z pianką". Serdecznie zapraszamy znawców, smakoszy, koneserów – fanów historii i fantastyki, zbieraczy znaczków, kamieni, a nawet dobrych wspomnień, bo przecież wszyscy jesteśmy kolekcjonerami :)

Ekspozycja prezentuje jedną z gałęzi kolekcjonerstwa –birofilatelistykę, czyli zbieranie takich przedmiotów jak np.: kufle, kapsle czy otwieracze do butelek.

Jak o swojej kolekcji pisze Pan Sławomir Kałuża: Zajmuję się przede wszystkim kolekcjonowaniem piwnych etykiet, które gromadzę od 2018 r. Obecnie posiadam zbiór liczący ok. 1000 sztuk, zarówno producentów krajowych, jak i zagranicznych. Najstarsze z nich pamiętają czasy PRL, a najmłodsze – nie mają jeszcze roku.

Z racji wykonywanego zawodu i moich osobistych zainteresowań, zdecydowałem się na zbieranie etykiet o dwóch wiodących wątkach: historii oraz fantastyce.

Na wystawie można zapoznać się z eksponatami stanowiącymi najciekawszą część mojej kolekcji, w niektórych wypadkach będącymi prawdziwymi unikatami. Wszystkie one zostały podzielone tematycznie, tak aby z jednej strony zaprezentować Państwu niezwykle szeroki wachlarz wątków podejmowanych przez producentów, a z drugiej – by zapewnić przejrzystość i komfort zwiedzania.

Tematyczna niszowość mojej kolekcji sprawiła, że wśród eksponatów są obecne przede wszystkim etykiety tzw. browarów kraftowych (rzemieślniczych). Ich wspólną cechą charakterystyczną jest wyjątkowa szata graficzna, często dużo bogatsza i stojąca na znacznie wyższym poziomie artystycznym niż odpowiedniki najpopularniejszych, dużych browarów koncernowych. Niektóre z prezentowanych etykiet idą nawet jeszcze dalej i – choć może się to wydawać zaskakujące, – spełniają w pewnym sensie także funkcję edukacyjną, poprzez umieszczenie na nich krótkich informacji o postaciach lub wydarzeniach historycznych, które na nich widnieją. Przykładem mogą być m.in. etykiety piw Bass Reeves i Zeppelin warszawskiego browaru Faktoria.

Uzupełnieniem wystawy jest niewielki zbiór starych, przedwojennych akcji wypuszczonych przez kilka browarów z terenu Polski i Niemiec. Wśród nich na uwagę zasługuje akcja na 10 000 marek polskich Zjednoczonych Browarów Grodziskich w Grodzisku, wystawiona pomiędzy marcem 1923 r. a kwietniem 1924 r. Niezwykła szata graficzna tego papieru wartościowego posłużyła w 2014 r. do zaprojektowania etykiety piwa Gród Króla z Browaru Jan Olbracht z Piotrkowa Trybunalskiego.

Życzę przyjemnego zwiedzania ekspozycji i mam nadzieję, że przy tej okazji pogłębią Państwo lub odkryją własne hobby, którym być może okaże się birofilatelistyka.

Sławomir Kałuża

Eskpozycja czynna od 5 listopada br. do końca lutego 2025 r.

ZAPRASZAMY!