12.12.2025 – wernisaż wystawy Dariusza Jacha
DARIUSZ JACH
Artysta wizualny, konserwator dzieł sztuki.
W centrum jego zainteresowań leży eksploracja barwy i światła. Twórca nie tylko maluje, ale prowadzi wizualne eksperymenty, traktując płótno jako pole do badań.
Kluczowym okresem dla rozwoju artysty był przełom lat 70 i 80-tych, kiedy aktywnie uczestniczył w spotkaniach i projektach artystów GRUPY KRAKOWSKIEJ w legendarnej Galerii KRZYSZTOFORY. Kontakt z tym środowiskiem polskiej awangardy stał się fundamentem jego artystycznej wrażliwości i otworzył na niekonwencjonalne myślenie.
Jego kolejne prace stały się poszukiwaniem emocjonalnego języka wizualnego.
Równolegle rozwija działalność w konserwacji dzieł sztuki uczestnicząc w projektach w Polsce i za granicą. Ważnym etapem jest kierowanie pracami konserwatorskimi w Kairze i Aleksandrii w ramach współpracy z firmami Matrix Consultants i Assan Allam. Nadzorował konserwcję i renowację polichromii m. in. w meczecie w EL BARQUQ, EL ASCHRAF, TAZ PALACE i teatrze w ALEKSANDRII.
Ten interdyscyplinarny artysta z powodzeniem łączy wiedzę o tradycyjnych technikach z dynamiką sztuki współczesnej. Jego praktyka artystyczna i działalność konserwatorska wzajemnie się inspirują, tworząc unikatową perspektywę.Twórca przekracza granicę konwencjonalnego malarstwa wykorzystując nietypowe podłoża, takie jak szlachetne metale (złoto, srebro) oraz stopy i metale (miedź, mosiądz i aluminium).
W swoim dorobku artystycznym posiada również realizację malowideł o tematyce religijnej wykonane na sklepieniach i ścianach kościołów, łączące tradycyjne techniki z dbałością o sakralny kontekst przestrzeni (kościół Św.Jana Chrzciciela w Kozłowicach, kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Dębiu, kościół Św. Michała Archanioła w Kotorzu Wielkim).
STUDIA artystyczno-pedagogiczne: ASP w Warszawie, PWSP w Krakowie, UŚ. w Cieszynie. Członek ZPAP-PSU.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dariusz Jach należy do tej grupy twórców, którzy zwracają się w stronę wolnej wyobraźni i swobodnego liryzmu. Abstrakcyjne formy biomorficzne – płynne i miękkie, rozlane na podobraziu w nieregularne plamy, sugerują, że artysta poddaje się kontrolowanemu przypadkowi. Barwne kompozycje układami form, kolorem i światłem kojarzą się z obrazem wszechświata jaki możemy zobaczyć dzięki teleskopowi Webba. Intuicyjnie komponowane barwne „galaktyki” wiązane są z regularnością złotych kwadratów okalających zazwyczaj feerię barw. Barwy szczelinami przezierają przez złote kwadraty, które budują ramy przestrzeni. Nieregularność organicznej formy kontrastowana jest z geometrią złotych form, która uspokaja i porządkuje przestrzeń, a zarazem buduje znaczenia. Zarówno złoto jako materia jak i kwadrat jako figura geometryczna są nośnikami symbolicznych wartości absolutu, doskonałości i boskości. Złoto jest symbolem wszystkiego, co najcenniejsze (również w sferze ducha); nieśmiertelności, niezniszczalności i chwały, mądrości, wiedzy ezoterycznej, tajemnicy Ziemi, stałości, niezmienności, czystości; milczenia, królewskiej godności i majestatu, potęgi, obfitości, światła słonecznego, ognia, ukrytych skarbów, świtu, ziarna zbóż, żywotności, płodności, miłości, eliksiru życia; serca; krwi; ale także jest symbolem negatywnych pojęć związanych z bogactwem i ludzką zachłannością: chciwości, zniszczenia, degradacji, zawiści, pokusy, zdrady. Kwadrat symbolizuje świat materii, a jego cztery wierzchołki cztery „pierwiastki”, cztery strony świata, jednolitość, jednoznaczność, porządek i organizację[1]. Epoka kwadratu w malarstwie jako centralnej figury geometrycznej pojawia się u Kazimierza Malewicza w jednym z najsłynniejszych dzieł, uznanym za pierwsze dzieło nieprzedstawiające (Czarny kwadrat,1914), ale najbliższym protoplastą cyklu szachownic Dariusza Jacha wydaje się twórca neoplastycyzmu Piet Mondrian i jego Kompozycja w szachownicę w ciemnych kolorach gdzie płaszczyzna obrazu wypełniona jest barwną szachownicą (1919). W prezentowanych obecnie obrazach Dariusza Jacha zakłócenie układu kwadratów - „rozerwanie” planszy szachownicy sprawia, że swoboda i emocjonalność abstrakcji lirycznej zderza się z regularnością i uporządkowaniem form abstrakcji geometrycznej. Złoto wprowadza poczucie sakralności, stwarza wrażenie współczesnej ikony, w której artysta odchodzi od figuratywności, przedstawień świętych, na rzecz symbolicznego działania barwą i formą poszukując aktualnego wyrazu transcendencji. Sygnalizując ikoniczny wymiar obrazu artysta przekracza estetykę dekoracyjności, pogłębia jego wymowę.
„Kroniki są prawdą ludu; malarstwo ikon jego marzeniem i poezją. Ikonami dekorowano cerkwie, czczono je jak świętość, składano im pokłony, zdobiono złotem i perłami [...]Ale wyrażało się w nich jeszcze coś innego; […] domysły o ostatecznych tajemnicach stworzenia, o istocie i losie człowieka[2]”
„Mozaika” złotych kwadratów jest jak echo złotych kopuł cerkwi, ikon prawosławnych i mozaik bizantyjskich, staje się wyrazem pragnienia ukazania tego, „co jest tajemnicze i drogocenne, niepochwytne dla oka, niewysłowione i niewypowiedziane”.
W kompozycji Dariusza Jacha zwierają się dwa światy – rozumu i emocji, w tym ten racjonalny okalający, ujmuje w ramy ten emocjonalny. Zestawiony z dynamicznymi, kłębiącymi się barwami kwadrat jest stanem zatrzymania, zakotwiczenia, nieruchomości i stagnacji, obrazem chwili w wibrującej różnobarwnej wieczności. Postawiony na jednym z kątów nabiera dynamiki. Kwadrat jako symbol przestrzeni, materii i ziemskiej rzeczywistości staje w opozycji do barwnych spiral malarskich galaktyk związanych z czasem. Przez to, co przemijające prześwieca to, co wieczne. Jednolitość i jednoznaczność kwadratu organizuje i dyscyplinuje wieloznaczność barw. Jednak w kompozycjach Dariusza Jacha dochodzi do przełamania przeciwieństwa złoty kwadrat – forma biomorficzna. Tak jak w japońskim yin i yang siły przeciwstawne stają się wobec siebie komplementarne, uzupełniają się nawzajem, przez co określają wszystkie aspekty składające się na wszechświat. Kwadraty nieznacznie tracą swoją regularność i doskonałość kształtu, wykonywane ludzką ręką nabierają indywidualnych różnic, nasiąkają kolorem, odrywają się od regularnego układu. Mimo to oko ludzkie przyjmuje multiplikowane formy geometryczne tak, jak dyktuje rozum upraszczając i unifikując, sprowadzając wszystkie elementy artystycznego kodu do uniwersalnego wzoru. Wzrok zwodzi odbiorcę, często to, co wiemy dyktuje nam to, co widzimy. Op-artowski charakter złoto-barwnych szachownic przenosi widza w świat iluzji. Obrazy Dariusza Jacha to nie tylko urokliwe kompozycje wywołujące doznania estetyczne i prowokujące do kontemplacji, ale próba wyrażania niewyrażalnego, wywołania doznań epifanii za pomocą środków przylegających do aktualnego świata. Stąd odejście od figuratywności i zastosowanie, obok tradycyjnych, nowoczesnych środków wyrazu.